Op het eiland Jersey

Ik moet toegeven, dat ik het wel apart vond. Ik verbleef op het Kanaaleiland Jersey. Ik zag in de buurt van de vuurtoren “La Corbière” een rij auto’s met mensen die in de auto bleven zitten. Het was mooi weer en het regende niet. Vanuit die auto keken ze naar de vuurtoren en de zee. Het toeval wilde, dat ik de volgende dag weer op die plek kwam en ik hetzelfde schouwspel voorgeschoteld kreeg. Nu vond ik het nog aparter. Tijdens de lunch in een Engelse pub (Engelse pubs zijn bekend om hun lekkere pub meals) vroeg ik de eigenaar naar de betekenis van dat verschijnsel. Zijn antwoord: “Die mensen willen uitkijken over de zee en het zijn voornamelijk inwoners van Jersey. Ze vinden daarbij hun rust en ze genieten ervan. Maar ze zien ook steeds weer nieuwe dingen tijdens hun uitkijken over de zee.”

Op het eiland Madeira

Enkele jaren later was ik op het Portugese eiland Madeira. Toen ik op een terrasje in het kustplaatsje Ribeira Brava een kopje koffie nam viel mijn oog op een ouder stel zittend op een bankje. Plotseling herinnerde ik me het “uitkijken over de zee” zoals ik dat op Jersey had gezien. En ja hoor, ook deze mensen, waarschijnlijk toeristen, deden mee aan deze vorm van “sea watching”. Niet vanuit de auto maar vanaf een bankje op de boulevard. Grappig vond ik wel, dat ze gedurende zeker een half uur geen woord wisselden waarbij de vrouw een sinaasappel pelde en deze in partjes aan de man voerde. Wat ze tijdens het uitkijken over de zee zagen was voor mij een raadsel.

Uitkijken over de zee

Beide waarnemingen tijdens een vakantie hebben me toch aan het denken gezet. Zeker, je kunt op die manier een zekere rust vinden en je kunt genieten van het uitzicht over de zee. Ik bleef echter een beetje hangen bij de uitspraak van de pub-eigenaar op Jersey: “Ze zien ook steeds weer nieuwe dingen tijdens hun uitkijken over de zee”. Klopt het, dat wanneer je ergens rustig zit en je kunt uitkijken over iets, dat je dan steeds weer nieuwe dingen ziet?
Ik nam de proef op de som bij een meertje bij mij in de buurt, waar ik vaker wandel. Ik nam plaats op een bankje en keek uit over het meertje. Ik herhaalde dat tijdens de volgende wandelingen bij het meertje. En inderdaad, iedere keer zag ik andere dingen, of beter gezegd nieuwe dingen tijdens mijn “uitkijken over de zee”. In het begin zag ik het water en de bosrijke omlijsting. Bij een volgende keer vielen me allerlei waterdieren op en hoorde ik het fluiten van de vogels. Weer later vielen me de kleurschakeringen in het water op. Ik kom nu nog regelmatig bij het meertje en nog steeds zie ik nieuwe dingen, waarbij het jaargetijde ook nog een rol speelt.

In de klas

En ja hoor, ik kwam tijdens een van mijn wandelingen op het idee om deze manier van kijken ook in de klas toe te passen. Plotseling ging ik enkele keren per week, zittend aan de lessenaar, uitkijken over de klas. Als de leerlingen bezig waren met schriftelijke opdrachten kon dat goed. En ik merkte dat ik iedere keer weer nieuwe dingen bij mijn leerlingen zag. Dingen waar ik iets mee kon, kleine dingen en grote dingen. Zoals de bevestiging, of juist niet, van het beeld dat ik van bepaalde kinderen had. Maar ook dingen over werkhouding en gedrag die me eerder niet opvielen. Dit zijn slechts een aantal voorbeelden. Sindsdien behoorde het “uitkijken over de zee” tot mijn standaard repertoire.
Natuurlijk kende ik de techniek van observeren in het onderwijs. Ook ik observeerde in de klas, maar toch is het een andere techniek dan het zojuist beschrevene. Bij het “uitkijken over de zee” heb je geen vooropgesteld doel, je laat dat wat je ziet op je af komen. Bij observeren heb je eerder een bepaalde vraagstelling waarop je een antwoord wil weten en waarop de observatie gericht is.

Als je wil, dan mag je hieronder reageren op dit artikel !