Dit artikel verschijnt in de vorm van een briefwisseling tussen mij en Peter Samuel (Peter Samuel’s Reisblog). Deze briefwisseling verschijnt regelmatig op de website van Klaswerk. Vandaag deel 1.

Ik ben een liefhebber van boeken en lees graag.
Maar af en toe kan ik de verleiding niet weerstaan om een lekker fotoboek te kopen, een boek met mooie foto’s van bijvoorbeeld verre landen of een ander onderwerp dat me interesseert met korte toelichtende teksten. Onlangs zag ik een fotoboek van de Australische fotograaf James Mollison.

De speelplaats-fotograaf

Hij reisde naar vele landen om speelplaatsen van scholen te fotograferen. Een korte blik in het boek (‘Playground’) deed mij vrij snel besluiten om dat boek te kopen. Als je de prachtige groot-formaat foto’s van ‘speelplaats-fotograaf’ Mollison in het boek bekijkt dan stel je vast dat kinderen in Nepal, India, het Verenigd Koninkrijk, China en al die andere landen in het boek net zo op de speelplaats spelen als in ons land. Bij het lezen van de toelichting bij iedere speelplaats merkte ik toch wel kleine verschillen op. Het zou te ver voeren om daar hier verder op in te gaan, behalve dan die ene speelplaats in Japan die me wel een beetje verbaasde.

Die speelplaats in Japan

De ‘speelplaats-fotograaf’ bezocht de ‘Bel Gakuin Elementary School’ in Tokio en maakte een foto tijdens de pauze. De kinderen spelen en er is ogenschijnlijk niets aan de hand.
Er is ook niets aan de hand behalve dan, dat er geen toezicht is. Zonder toezicht en geen enkel incident. Het betreft een privé-school met 400 leerlingen en 20 leerkrachten.
Er zitten gemiddeld 40 leerlingen in één klas. De ouders betalen per jaar 5000 US Dollar. Het zijn dus toch wel de beter gesitueerden die hun kinderen naar deze school sturen. Maar maken ‘rijkere’ kinderen minder ruzie? Kun je ‘rijkere’ kinderen zonder toezicht laten spelen? Het is mij een raadsel. Helaas vermeldt de toelichting bij de foto niet of het schoolbeleid is of dat er toevallig op die dag geen toezicht was. (Om misverstanden te voorkomen: de foto bij dit artikel is van een speelplaats in Nederland.)

Toezicht op de speelplaats

Ik moet toegeven dat het houden van toezicht geen favoriete bezigheid was tijdens mijn werk op school. In weer en wind steeds maar weer ruzietjes, pesterijtjes en andere voorvallen oplossen kan behoorlijk wat stress oproepen, bovendien ken je niet altijd alle achtergronden van de kinderen. Daarnaast betekende het ook, dat je die broodnodige koffie-break miste en eigenlijk zelf geen pauze had. Ik vond het allemaal wat draaglijker als je dat toezicht samen met een collega kon doen, maar dat lukte op een gegeven moment ook niet meer. Arbo-regels leidden tot moeilijk in te vullen toezichtroosters waardoor er noodgedwongen weer werd overgestapt op toezicht door één leerkracht.
En toch blijft die toezicht-loze speeltijd in mijn hoofd rondzingen. Is het niet tijd voor een experiment? Een experiment waarbij, na consultatie van diverse partijen, tijdens een bepaalde periode kinderen zonder toezicht spelen op de speelplaats? Wie weet en er gaat een nieuwe wereld voor ons open!
Groeten, Cor

Net als jij mag ook ik graag een boek lezen. Als schooljongen over de Katjangs van J.B. Schuil en hoe zij op de kostschool van Buikie kwamen. Later onder meer Kees de jongen van Theo Thijssen. Die heb jij vast ook verorberd. Tegenwoordig lees ik graag reisliteratuur, bijvoorbeeld Paul Theroux of Cees Nooteboom. Fotoboeken bekijk ik minder, maar ik kan mij voorstellen dat jij ze verleidelijk vindt. Verre landen, natuur, flora en fauna, dat genre blader ik nog wel eens door.

Mijn blik op de speelplaats – playground

Het fotoboek ‘Playground’ van de Australische fotograaf James Mollison zegt mij niets, hoewel het continent Australië wel mijn belangstelling heeft. De verre landen, waar Mollison kinderspeelplaatsen op de korrel heeft genomen, heb ik nooit bezocht.
India, Nepal, China, ik kom er tot heden niet. Ik verneem dus via jou dat een speelplaats op een Japanse basisschool zonder toezicht is. Privé-school met vierhonderd leerlingen en twintig leerkrachten, zou daar echt nooit iets aan de knikker zijn? Of knikkeren Japanse kindertjes niet? Mijn rekensom uit jouw verhaal leert dat er twee leerkrachten op één klas zijn, dat is een op twintig kinderen. In die zin lijkt het me inderdaad een school voor leerlingen van rijke ouders, maar of de (verwende) kids minder ruziën, waag ik te betwijfelen. Misschien is het de Japanse cultuur, waarin meer discipline door de aderen stroomt dan in de onze.

Ik wil er overigens niet eens aan denken om toezicht op een groep (school)kinderen te moeten houden. Mijn dagelijkse wandelingen leiden regelmatig langs een basisschool, waar het in de pauze op de speelplaats een uitbundige bedoening is. De juf zie ik meestal alleen op een bankje zitten – met een boek – en de kinderen houden zich bezig met schommelen, wippen, zandbakken en ander gedoe. Voor zover ik het waarneem, doen ze dat in zelf gekozen subgroepjes. Soms holt er een naar een andere bezigheid, maar of dat wel eens in ruzie ontaardt? Ze kunnen in ieder geval niet de straat op hollen, want het hek zit dicht. Dus of de job van toezichthouder (daar) een zware is … Het lijkt erop dat het best zonder kan, al vermoed ik dat de juf onder het lezen af en toe vast een oogje op haar pupillen werpt. Net als James Mollison doet, maar dan met zijn camera.

Iets anders is dat ik er evenmin aan moet denken om naast zo’n speelplaats te wonen. Horen en zien vergaan je, noem ik dat. Maar ja, het zijn kinderen, hè. Met of zonder toezicht, zij laten zich overduidelijk gelden.
Levensschoolse groet van Peter

Als je wil, dan mag je hieronder reageren op dit artikel !